وجه التزام در قرارداد، مبلغی است که طرفین قرارداد در هنگام تنظیم توافق، برای جبران خسارت ناشی از نقض تعهدات قراردادی تعیین میکنند. این مبلغ، جنبهی جریمهای ندارد، بلکه بیشتر برای جبران خسارات احتمالی و پیشبینینشده در زمان وقوع تخلف از قرارداد است.
وجه التزام بهدلیل عدم انجام تعهد: مثلاً در قرارداد فروش، اگر فروشنده ملک را تحویل ندهد، خریدار میتواند وجه التزام تعیینشده را مطالبه کند.
وجه التزام بهدلیل تأخیر در انجام تعهد: در صورت تأخیر در اجرای تعهدات (مثلاً تأخیر در تحویل کالا یا پایان پروژه ساختمانی)، وجه التزام روزانه یا ماهانه لحاظ میشود.
برای اینکه وجه التزام از نظر قانونی معتبر باشد، باید شرایط زیر رعایت شود:
صراحت و شفافیت در متن قرارداد
تعیین مبلغ مشخص یا قابل محاسبه
رعایت انصاف و تعادل بین طرفین
مغایرت نداشتن با قوانین آمره کشور
بهتر است بدانید: هزینه ساخت ویلا در تهراندشت
مبلغ وجه التزام باید معقول و متناسب با موضوع قرارداد باشد؛ مبالغ غیرمنطقی ممکن است توسط دادگاه تعدیل شوند.
وجه التزام باید بهصورت واضح در متن قرارداد ذکر شود تا در صورت بروز اختلاف، امکان مطالبه آن وجود داشته باشد.
در برخی موارد، طرف زیاندیده میتواند علاوه بر وجه التزام، مطالبه خسارات دیگر نیز داشته باشد، مگر آنکه در قرارداد خلاف آن شرط شده باشد.
در صورت تأخیر در تحویل ملک، فروشنده موظف است به ازای هر روز تأخیر، مبلغ ۵۰۰ هزار تومان بهعنوان وجه التزام به خریدار پرداخت نماید. همچنین در صورت عدم انجام تعهد، فروشنده مکلف به پرداخت مبلغ ۱ میلیارد تومان بهعنوان خسارت قراردادی خواهد بود.
بیشتر بدانید: ویلای شهرکی آران تهراندشت کد ویلا ۶۳۷
یکی از موضوعات رایج در دعاوی حقوقی و قراردادی، مطالبه وجه التزام است؛ مبلغی که بهعنوان خسارت ناشی از تأخیر یا عدم اجرای تعهد در قراردادها پیشبینی میشود. با وجود ظاهر ساده این نوع دعاوی، نکات حقوقی متعددی در خصوص اثبات، میزان، قابلیت تعدیل و قابلیت جمع وجه التزام با خسارت واقعی وجود دارد که در این مقاله به آنها میپردازیم.
مطالبه وجه التزام فقط در صورتی امکانپذیر است که شرایط زیر وجود داشته باشد:
وجه التزام صراحتاً در متن قرارداد ذکر شده باشد.
تعهد طرف مقابل بهصورت قطعی و مشخص باشد.
عدم انجام تعهد یا تأخیر در انجام آن ثابت شود.
مثال: اگر در قرارداد فروش آپارتمان قید شده باشد که فروشنده باید تا تاریخ معینی ملک را تحویل دهد و در صورت تأخیر، روزانه ۱۰۰ هزار تومان وجه التزام بپردازد، در صورت تأخیر میتوان این مبلغ را مطالبه کرد.
بیشتر بدانید: پر فروش ترین منطقه کردان برای خرید ویلا
بله. مطابق ماده 230 قانون مدنی ایران، وجه التزام باید معقول و متناسب با موضوع قرارداد باشد. در صورتی که دادگاه تشخیص دهد مبلغ تعیینشده نامتعارف یا غیرعادلانه است، میتواند آن را تعدیل کند. این موضوع بهویژه در قراردادهایی که قدرت چانهزنی طرفین نابرابر بوده است، مورد توجه دادگاه قرار میگیرد.
اصل بر این است که وجه التزام جایگزین خسارت واقعی میشود، مگر اینکه در قرارداد بهصراحت اجازه داده شده باشد که طرف متضرر بتواند هر دو را مطالبه کند.