نحوه اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی
اجرای تیرچه بتنی در اسکلت فلزی به عنوان سقف سازه، روشی متداول در ساخت‌وساز است که ترکیبی از مزایای اسکلت فلزی (سرعت اجرا، مقاومت بالا) و سقف تیرچه بتنی (اقتصادی بودن، عایق صوتی و حرارتی بهتر) را ارائه می‌دهد. در ادامه مراحل و نکات کلیدی این فرآیند شرح داده می‌شود:
مراحل اجرای تیرچه بتنی در اسکلت فلزی
- تهیه نقشه‌ها و محاسبات فنی
- طراحی سقف بر اساس بارهای مرده، زنده و سایر بارهای واردشده (مطابق مبحث ششم مقررات ملی ایران).
- تعیین فاصله تیرچه‌ها (معمولاً ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر) و مشخصات میلگردها و بلوک‌ها.
- اجرای تیرهای فرعی فلزی (در صورت نیاز)
- اگر دهانه سقف بزرگ باشد، ممکن است از تیرهای فرعی فلزی بین تیرهای اصلی برای تقسیم بار استفاده شود.
- تیرهای فرعی با بولت یا جوش به تیرهای اصلی متصل می‌شوند.
- نصب قالب زیرین (شمع‌بندی)
- از قالب‌های موقت (شمع‌های فلزی یا چوبی) برای تحمل وزن بتن خیس تا زمان گیرایش استفاده می‌شود.
- تیرچه بتنی در اسکلت فلزی
- شمع‌ها باید تراز و محکم باشند تا از نشست احتمالی جلوگیری شود.
- جایگذاری تیرچه‌ها
- تیرچه‌های پیش‌ساخته بتنی (با میلگردهای کششی و فولاد بالایی) یا تیرچه‌های فلزی (کرومیت) روی تیرهای اصلی یا فرعی نصب می‌شوند.
- انتهای تیرچه‌ها باید حداقل ۱۰ سانتی‌متر روی تیرهای فلزی تکیه داشته باشد.
- قراردادن بلوک‌ها
- بلوک‌های سقفی (پلی‌استایرن، سفالی یا بتنی) بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند تا از اتلاف بتن و کاهش وزن مرده سقف جلوگیری شود.
- آرماتوربندی اضافی
- میلگردهای حرارتی عمود بر تیرچه‌ها (معمولاً Φ۶) و میلگردهای منفی روی تیرهای اصلی (برای کنترل ترک‌ها) نصب می‌شوند.
- بتن‌ریزی
- بتن با عیار مناسب (معمولاً C20 تا C25) به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر روی تیرچه‌ها و بلوک‌ها ریخته می‌شود.
- استفاده از ویبراتور برای تراکم بتن ضروری است.
- عمل‌آوری بتن
- پس از بتن‌ریزی، سطح سقف باید به مدت حداقل ۷ روز مرطوب نگه داشته شود تا از ترک‌خوردگی جلوگیری شود.
- برداشتن شمع‌ها
- شمع‌ها پس از رسیدن بتن به مقاومت لازم (معمولاً ۱۴ روز) برداشته می‌شوند.
بیشتر بدانید: اسکلت فلزی ساختمان دو طبقه
نکات فنی مهم
- اتصال تیرچه به تیر فلزی:
- در اسکلت فلزی، تیرچه‌ها معمولاً روی نبشی یا صفحه نشیمن جوش‌شده به تیر اصلی تکیه می‌کنند.
- برای جلوگیری از لغزش، می‌توان از خاموت‌های اضافی یا اتصالات مکانیکی استفاده کرد.
- کنترل انحراف تیرهای فلزی:
- تحت بار بتن خیس، تیرهای فلزی ممکن است خمش موقت داشته باشند؛ لذا محاسبه انحراف مجاز طبق آیین‌نامه ضروری است.
- مزایا:
- کاهش وزن سقف نسبت به دال بتنی یکپارچه.
- سرعت اجرای بالاتر نسبت به سقف‌های سنتی.
- امکان عبور تاسیسات از بین بلوک‌ها.
- معایب:
- نیاز به دقت در اجرای اتصالات برای جلوگیری از ترک‌خوردگی.
- محدودیت در دهانه‌های بسیار بزرگ (معمولاً تا ۸ متر).
مطالعه بیشتر
- مبحث نهم مقررات ملی ایران (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن‌آرمه).
- مبحث دهم (طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی).
- آیین‌نامه ACI 318 برای جزئیات بتن‌ریزی.
بهتر است بدانید: قیمت اسکلت پیچ و مهره
نحوه اتصال تیرچه کرومیت به تیر فلزی
اتصال تیرچه کرومیت به تیر فلزی یکی از مراحل کلیدی در اجرای سقف‌های تیرچه بلوک با اسکلت فلزی است. این اتصال باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که بتواند بارهای وارد بر سقف (مرده، زنده، زلزله) را به درستی به تیرهای اصلی منتقل کند. در ادامه به روش‌های متداول اتصال و نکات فنی آن می‌پردازیم:
روش‌های اصلی اتصال تیرچه کرومیت به تیر فلزی
- اتصال با استفاده از نبشی (روش متداول)
- یک نبشی افقی (معمولاً L50 یا L60) به بال پایینی تیر فلزی جوش داده می‌شود.
- تیرچه کرومیت روی این نبشی قرار گرفته و از طریق جوش گوشه یا پیچ و مهره به آن متصل می‌گردد.
- طول نشیمنگاه (تکیه‌گاه) تیرچه روی نبشی باید حداقل 10 سانتی‌متر باشد.
مزایا:
- اجرای ساده و سریع.
- قابلیت تنظیم تراز تیرچه‌ها.
- اتصال با صفحه نشیمن (صفحه تقویتی)
- یک صفحه فلزی (ضخامت معمول 10-15 میلی‌متر) به بال پایین تیر فلزی جوش داده می‌شود.
- تیرچه کرومیت روی صفحه قرار گرفته و با جوش یا پیچ مهار می‌شود.
- این روش برای بارهای سنگین یا دهانه‌های بزرگ مناسب است.
- اتصال مستقیم با جوش به تیر فلزی
- در این روش، بال تحتانی تیرچه کرومیت مستقیماً به بال تیر فلزی جوش داده می‌شود.
- نیاز به دقت بالا در جوشکاری دارد تا از تمرکز تنش جلوگیری شود.
- اتصال با استفاده از براکت (کنسول)
- برای مواردی که تیرچه‌ها در ارتفاع متفاوتی نسبت به تیر فلزی قرار می‌گیرند، از براکت‌های فلزی استفاده می‌شود.
بیشتر بدانید: سوله سازی اصفهان
نکات فنی و اجرایی
- حداقل طول تکیه‌گاه:
- طبق مقررات ملی ایران (مبحث 9 و 10)، طول تکیه‌گاه تیرچه کرومیت روی تیر فلزی نباید از 7 سانتی‌متر کمتر باشد (معمولاً 10-15 سانتی‌متر توصیه می‌شود).
- جوشکاری اتصال:
- جوش باید توسط جوشکار ماهر و با الکترود مناسب (مثلاً E7018) انجام شود.
- از جوش مداوم (نه نقطه‌ای) برای اطمینان از انتقال بار یکنواخت استفاده شود.
- تراز کردن تیرچه‌ها:
- قبل از بتن‌ریزی، تراز بودن تیرچه‌ها در تمام نقاط کنترل شود تا از ایجاد سقف ناهموار جلوگیری گردد.
- میلگردهای منفی:
- در محل اتصال تیرچه به تیر فلزی، میلگردهای منفی (معمولاً 2Φ12) برای کنترل ترک‌های احتمالی نصب شوند.
- بلوک‌گذاری و بتن‌ریزی:
- پس از اتصال تیرچه‌ها، بلوک‌ها (پلی‌استایرن، سفالی یا بتنی) بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند.
- بتن پوششی (حداقل 5 سانتی‌متر) روی تیرچه‌ها ریخته می‌شود.
بیشتر بدانید:ساخت سوله در اصفهان
مشخصات فنی تیرچه کرومیت
- اجزاء تیرچه کرومیت:
- بال فوقانی: میلگرد ساده یا آجدار (معمولاً Φ10 تا Φ16).
- بال تحتانی: تسمه فولادی (عرض 50-100 میلی‌متر، ضخامت 3-5 میلی‌متر).
- جان: میلگرد خاموت (معمولاً Φ6) با فاصله 15-25 سانتی‌متر.
- دهانه مجاز:
- حداکثر دهانه قابل پوشش با تیرچه کرومیت معمولاً 8 متر است (برای دهانه‌های بیشتر نیاز به تیرهای میانی یا پیش‌تنیدگی است).
مزایای استفاده از تیرچه کرومیت در اسکلت فلزی
- سبکی نسبت به دال بتنی یکپارچه.
- سرعت اجرای بالا به دلیل پیش‌ساخته بودن تیرچه‌ها.
- کاهش مصرف بتن و در نتیجه اقتصادی‌تر بودن.
- قابلیت عبور تاسیسات از بین بلوک‌ها.
بیشتر بدانید: سوله سازی تهران
مطالعه بیشتر
- مبحث نهم مقررات ملی ایران (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن‌آرمه).
- مبحث دهم (طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی).
- استاندارد AWS D1.1 برای جوشکاری اتصالات فولادی.
نحوه اتصال تیرچه کرومیت به تیر بتنی
اتصال تیرچه کرومیت به تیر بتنی یکی از مراحل مهم در اجرای سقف‌های تیرچه بلوک است که نیاز به دقت فنی و رعایت اصول سازه‌ای دارد. در ادامه به روش‌های اتصال، نکات اجرایی و مشخصات فنی این اتصال می‌پردازیم:
روش‌های اصلی اتصال تیرچه کرومیت به تیر بتنی
- اتصال با استفاده از میلگردهای انتظار (متدوال‌ترین روش)
- میلگردهای U شکل (معمولاً از نوع آجدار با سایز 10 تا 16 میلی‌متر) قبل از بتن‌ریزی تیر بتنی، در محل تکیه‌گاه تیرچه‌ها کار گذاشته می‌شوند.
- این میلگردها به صورت عمودی از تیر بتنی خارج شده و پس از قرارگیری تیرچه کرومیت، به بال تحتانی تیرچه (تسمه فولادی) جوش یا با خاموت مهار می‌شوند.
- طول میلگرد انتظار باید حداقل 30 برابر قطر میلگرد (مثلاً برای میلگرد 12 میلی‌متر، حداقل 36 سانتی‌متر) باشد.
- اتصال با صفحه فلزی جاسازی شده (Embedded Plate)
- یک صفحه فلزی (ضخامت 10-15 میلی‌متر) در زمان بتن‌ریزی تیر بتنی در محل تکیه‌گاه تیرچه‌ها جاسازی می‌شود.
- پس از گیرایش بتن، تیرچه کرومیت با جوش به این صفحه متصل می‌گردد.
- اتصال با بولت‌های شیمیایی یا مکانیکی
- در مواردی که میلگردهای انتظار وجود ندارد، از بولت‌های پس‌کشیده (مکانیکی یا شیمیایی) برای اتصال تیرچه به تیر بتنی استفاده می‌شود.
- این روش نیاز به آزمایش بارگذاری برای اطمینان از مقاومت اتصال دارد.
بیشتر بدانید: اسکلت فلزی پیچ و مهره ای
نکات اجرایی و فنی
- حداقل طول تکیه‌گاه:
- طبق مبحث نهم مقررات ملی ایران، طول تکیه‌گاه تیرچه روی تیر بتنی باید حداقل 7 سانتی‌متر باشد (توصیه عملی: 10-15 سانتی‌متر).
- میلگردهای منفی:
- در محل اتصال تیرچه به تیر بتنی، میلگردهای منفی (معمولاً 2Φ12) به صورت عمود بر تیرچه نصب شوند تا از ترک‌خوردگی جلوگیری شود.
- تراز کردن تیرچه‌ها:
- قبل از بتن‌ریزی، تیرچه‌ها باید با شاقول و تراز کنترل شوند تا از انحراف سقف جلوگیری گردد.
- بتن پوششی (لانه زنبوری):
- پس از نصب تیرچه‌ها و بلوک‌ها، یک لایه بتن با عیار حداقل C20 و ضخامت 5-7 سانتی‌متر روی تیرچه‌ها ریخته می‌شود.
- عمل‌آوری بتن:
- سطح بتن باید به مدت حداقل 7 روز مرطوب نگه داشته شود.
مشخصات تیرچه کرومیت مناسب برای اتصال به تیر بتنی
- بال تحتانی: تسمه فولادی با عرض 50-100 میلی‌متر و ضخامت 3-5 میلی‌متر.
- بال فوقانی: میلگرد آجدار (معمولاً Φ10 تا Φ16).
- جان: خاموت‌های بسته با فاصله 15-25 سانتی‌متر (معمولاً Φ6).
مزایای استفاده از تیرچه کرومیت در سقف بتنی
- سبکی نسبت به دال یکپارچه.
- کاهش مصرف بتن و قالب‌بندی.
- سرعت اجرای بالا.
- قابلیت عبور تاسیسات از میان بلوک‌ها.
مطالعه بیشتر
- مبحث نهم مقررات ملی ایران (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن‌آرمه).
- آیین‌نامه ACI 318 برای جزئیات اتصالات.
بیشتر بدانید:اسکلت فلزی پیش ساخته
دتایل نحوه اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی
اتصال تیرچه بتنی به تیر فلزی یکی از موارد مهم در سازه‌های ترکیبی (مختلط) است و باید هم از نظر سازه‌ای (انتقال بار) و هم از نظر اجرایی (سهولت اجرا، دوام، جلوگیری از خوردگی و ترک) به‌خوبی طراحی و اجرا شود. در ادامه جزئیات (دتایل) رایج برای این نوع اتصال را توضیح می‌دهم: